Değerli okurlarımız, şube açılışı konusunda bir çoğumuz da yanlış bir algı ve bilgi bulunmaktadır.
Yeni Ticaret Kanununun 40/3 Maddesine göre, merkezi Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Bu düzenlemenin Eski TTK’daki karşılığı ise 42/3 düzenlemesi idi. Buna göre de, merkezi Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olunacağı düzenlenmişti. Görüleceği üzere şube tesciline yönelik olarak eski TTK ile Yeni TTK düzenlemesi arasında fark bulunmamaktadır.
Yeni TTK’nın 48/1 maddesi uyarıncada, her şube, kendi merkezinin ticaret unvanını, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Aynı düzenleme Eski TTK’nın 50/1 maddesinde yer almakta idi.Yeni Ticaret Kanununun 354’üncü maddesi “şirketin tescili ve ilanı” başlığını taşımaktadır ve düzenlemeye göre, “Şubeler, merkezin sicil kaydına gönderme yapılarak bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar. Tescil başlıklı 455’inci maddeye göre de, esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin genel kurul kararı, yönetim kurulu tarafından, şirket merkezinin ve şubelerinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir.Sonuç olarak hem Eski TTK’da hem de Yeni TTK’da şube tescili zorunludur. Yeni Ticaret Kanununun 51’inci maddesine göre, bütün mahkemeler, memurlar, ticaret ve sanayi odaları, noterler ve Türk Patent Enstitüsü görevlerini yaparlarken bir ticaret unvanının tescil edilmediğini, kanun hükümlerine aykırı olarak tescil edildiğini veya kullanıldığını öğrenirlerse durumu yetkili makamlara bildirmek zorundadırlar. 39 ilâ 45 (39, 40, 41, 42, 43, 44 ve 45)inci veya 48 inci maddeleri ihlal edenler, ikibin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır. Yani şube açılışını bildirmemenin cezası 2.000.-TL idari para cezasıdır.
Mevcut şubeler tescil edilmemiş ise tescil edilmek zorunda mıdır? Hem Eski TTK uyarınca hem de Yeni TTK uyarınca bunun cezası bulunmaktadır. Mevcut şubelerin de tecil edilmemesi halinde Yeni TTK uyarınca kesilecek ceza 2.000.-TL’dir.
Vergi dairelerince şube açılışı yapmak için tescil şartı aranmakta mıdır? Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, aynı ve / veya ayrı il sınırları içerisinde şube açılışlarına ilişkin olarak yapılacak bildirimlerde, şube açılışına dair tescil belgesi ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin vergi dairesine ibraz zorunluluğu bulunmamaktadır… Yani vergi daireleri şubelerin tescil belgesini ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesini talep etmemektedirler.
Şube açılışı konusunda toplanan yönetim kurulu farklı konularda da kararlar alabilir mi? Yönetim kurulları şube açılışı konusunda alacakları kararların yanında aynı toplantıda başka kararlar da alacak olurlar ise bu durumu ticaret odaları kabul etmemektedirler. Uygulama bu şekilde devam etmektedir. Şube açılışı için yönetim kurulu kararı yeterli midir, yoksa genel kurul kararı da almak gerekir mi?
Şube açılışı konusunda yönetim kurulu kararı yeterli olacaktır. Ancak hemen belirtelim ki, limited şirketlerde şube açılışı için evrak istenirken İstanbul Ticaret Odası istenen evraklar arasında noter onaylı 2 nüsha genel kurul kararını da yazmıştır. Kanaatimce limited şirketlerde de genel kurula gerek olmayacaktır. Şube için ayrı bir sermaye tahsisi zorunlu mudur? Şube için ayrı bir sermaye tahsisi zorunluluğu bulunmamaktadır. Şube sermayesinin merkez sermayesinin sermayesinden karşılanacağına yönelik karar alınabilir. Şube için ayrı bir sermaye tahsis edilmek istenmesi halinde bu yönde de karar alınabilecektir. Şube açılışı için sicile ne kadar harç ödenmektedir? Merkez açılışı için tescile ne kadar harç ödenmektedir? Şube açılışı için 2.000 ile 2500.-TL arasında ödenirken şirket kuruluşu için ödenen harç miktarı 950ile 1000TL civarındadır. Hatta farklı illerde şube açılışı yapılması halinde bu tutar daha fazla olabiliyor. Tutarın yüksek olması nedeniyle şirketler tescil yapmaksızın şube açılışı yapabilmekteler. Nitekim vergi daireleri şube açılışı için tescil şartını aramamaktadırlar. Şirket kuruluşunda şirket merkezide tescil edilmektedir. Görüleceği üzere şube açılışı merkez açılışından 2 kattan daha fazla harca tabidir ve bu nedenle şirketlerin şube açılışını tescil etmekten kaçınabilmektedirler. Kanaatimce şube açılış harcı merkez açılışından çok daha düşük harca tabi olmalıdır. Bu durumun düzeltilmesi bir zorunluluktur.