Çay Üreticileri Çığlık Atıyor: Fiyat 25 Lira Olmalı!

Cumhuriyet Halk Partisi Rize İl Başkanlığı’nda düzenlenen basın toplantısında bir araya gelen; Artvin İl Başkanı Orhan Atan, Giresun İl Başkanı Dr. Gökhan Şenyürek, Rize İl Başkanı Saltuk Deniz ve Trabzon İl Başkanı Mustafa Bak, çay sezonu öncesi değerlendirmelerde bulunarak 2024 yılı çay fiyatı konusunda ortak bir açıklama yayımladılar.

Yaş çay alım fiyatının şu anki enflasyonda en az 25 lira olması gerektiğini vurgulayan il başkanları, hükümetin çay ve tarım üreticilerini mağdur ettiğini söylediler. CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz, "Çay üreticileri uzun zamandan beri enflasyona karşı mağdur edilmektedir. Tabi sadece çay üreticilerimiz değil fındık, buğday ve diğer tüm tarım ürünleri üreticilerimizde de aynı şekilde yüksek enflasyon karşısında ezilmekte emeklerinin haklarını alamamaktadır" dedi. Giresun’daki çay üreticilerinin sorunlarına değinen CHP Giresun İl Başkanı Gökhan Şenyürek, yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı; "Bizim tarım ürünlerimiz içerisinde çayın önemli bir yeri var. Üreticilerimiz kota konusunda ve çay üretilen alanlarla ilgili sertifika problemleri yaşıyorlar. Orman kanunuyla alakalı da birtakım sıkıntılar var. Özellikle Çanakçı bölgesinde sertifika alamadıkları için bu çaylarını rahat bir şekilde Çaykur’a veremiyorlar. Şenyürek; “Tirebolu için verilen söz yerine getirilmedi” 2018 yılında dönemin Çaykur Genel Müdürü Tirebolu'da bir söz veriyor; 500 ton kapasiteli bir fabrika kurmayı planlıyor. Bunu kaç yılında söylüyor 2018 yılında, yıl 2024. Üzerinden 6 yıl geçmiş fakat ortada ne bir fabrika var ne de mevcut olan fabrikanın kapasitenin artırılmasına yönelik herhangi bir çalışma. Tirebolu Demirci Mahallesinde Kuşkaya karşısında hazineye ait 47 dönümlük arazinin Mal Müdürlüğü tarafından hazineye yıllık ödenecek bir bedel karşılığında Çaykur’a devri yapılmıştı. Ardından yatırım yapılıncaya kadar hazineye ödenmesi gereken bedel sebebiyle Çaykur ve Hazine’nin karşılıklı mutabakatıyla irtifak hakkının sonlandırıldığı açıklandı. Şenyürek; “Sorun aynı, çözüm ortak akılda”” Maalesef bizim bölgemizdeki üreticilerimiz Çaykur’a yeteri kadar çay veremiyor. Dediğim gibi herkesin sorunu ortak. Üretim maliyeti çok fazla artmış bir vaziyette. Artık insanlar neredeyse ekmekten vazgeçiyor yani çay üretiminden vazgeçiyor. Hükümet sadece çayda değil tüm tarım ürünlerinde ortak akılla bir politika üretilmek zorunda. Fakat bunu yapabiliyor mu, yapamıyor. İnşallah bizim iktidarımızda bütün bu sorunları çözeceğimizi düşünüyoruz." Rize İl Başkanı Deniz tarafından okunan basın açıklamasında şu ifadelere yer verildi; “Çay üreticileri uzun zamandan beri enflasyona karşı mağdur edilmektedir. Sadece çay üreticileri değil fındık, buğday ve diğer tüm tarım ürünleri üreticileri de aynı şekilde yüksek enflasyon karşısında ezilmekte, emeklerinin haklarını alamamaktadır. 1978 yılından bu yana çay fiyatlarına; sadece gerçekleşen enflasyon rakamları üzerinden zam yapılmış olsaydı (ÜFE ve TÜFE’ye göre) yaş çay alım fiyatının kilogram başına 30 ile 35 lira arasında olması gerekiyordu. Son 40 yılın ortalamasını aldığımızda; çay üreticisinin çok büyük bir şekilde yoksullaştırıldığını ve çok ciddi maddi kayıplara uğradığını görmekteyiz. Çay üreticisinin yoksullaştırılma tablosunu önümüzdeki günlerde ayrıca açıklayacağız. Ziraat odalarının yapmış oldukları araştırmayla; 1 kg yaş çay yaprağının toplanma maliyeti hesaplamış ve yaş çay fiyatının en az 25 lira olması gerektiği açıklanmıştır. Genel Başkanımız Sayın Özgür Özel, 19 Mart 2024 tarihinde Rize’nin Pazar ilçesinde yapmış olduğu açıklamada çay fiyatının en az 25 lira olması gerektiğini söylemiştir. Resmi olarak, yıllık gerçekleşmiş enflasyon oranı yüzde 68 olmasına rağmen, bağımsız enflasyon kuruluşlarına göre yıllık gerçekleşmiş oran yüzde 127’dir. Ayrıca gerçekleşecek resmi enflasyon tahminlerine göre de yüzde 35-40 arasında bir hedefleme konulduğuna göre rakamın ne olması gerektiği de hükümetin rakamlarına göre de ortaya çıkar. 2023 yılı yaş çay alım fiyatı 11 lira olarak açıklandığına göre yıllık olarak gerçekleşmiş enflasyon rakamı ve ilave olarak gerçekleşmesi hedeflenen oran eklendiğinde ortaya çıkan rakamın 25 lira olduğu görülecektir. Ayrıca destekleme primi de kilogram başına 30 kuruştan 3 liraya çıkarılmalıdır. Parti olarak önermiş olduğumuz Çay Kanunu’nda destekleme priminin açıklanan yaş çay alım fiyatının yüzde 10‘u olarak belirlenmiştir. CHP olarak iktidarda olsaydık yaş çayda, ‘Taban Fiyat’ uygulanacak ve 2024 yılı için yaş çay alım fiyatı 25 lira olarak açıklanacaktı. Yine hazırlamış olduğumuz Çay Kanunu’nda yer aldığı üzerine destekleme fiyatı 3 lira olarak belirlenmiş olacaktı. Çay tarımını bölgeye getiren, çayda alım garantisi getirerek çay tarımının gelişmesini sağlayan ve ilk çay fabrikasını kurarak çay sanayisinin gelişmesine öncülük eden Cumhuriyet Halk Partisi’nin İl Başkanları olarak Cumhuriyet ürünü olan çay tarımını korumaya, Çaykur’u Varlık Fonu’ndan çıkararak korumaya devam edeceğimizi bir kez daha aynı kararlılıkla açıklıyoruz. CHP Karadeniz Bölgesi İl Başkanları adına Artvin, Giresun, Rize ve Trabzon İl Başkanları olarak yaptığımız ortak basın açıklamamız; Amasya, Bartın, Bayburt, Bolu, Çankırı, Çorum, Düzce, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu, Sakarya, Samsun, Sinop, Tokat ve Zonguldak İl Başkanlarımız tarafından da desteklenmektedir.” Toplantıda konuşma yapan Artvin İl Başkanı Atan; Gürcistan para birimi karşısında liranın değer kaybetmesi sonrası Gürcü çay işçilerinin gelmediğini kaydederken, Trabzon İl Başkanı Bak ise; tarımla geçimini sağlayan vatandaşların artan maliyetler karşısında sürekli gelir kaybına uğradıklarının altını çizdi.