İŞLETMELERDE 'İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ,...

İŞLETMELERDE ``İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİLENDİRME TALİMATLARI VE YÖNERGESİNİN  ``ÖNEMİ?   İş sağlığı ve güvenliği talimatları ile İ.S.G.Yönergesi nedir ve işletmelerde neden önemlidir? İşletmelerde işçi olarak çalışan bireylerin özlük dosyalarının ve bu dosyalarda bulunması yasal zorunluluk arz eden evrakların önemini muhtelif zamanlarda yazdığım yazılarımla anlatmaya çalışmıştım. Gerek işveren gerekse çalışanların kanun ve yasalarla kendilerine verilmiş hak ve sorumlulukları ile yaşana bilecek olası hukuksal sorunların giderilmesi adına özlük dosyasında bulunan her bir evrakın kendine özgü bir ispat ve karine oluşturan belgeler olarak son derece önemli olduğunu da belirtmiştim. İş sağlığı ve güvenliği bilgilendirme talimatları ile İ.S.G.Yönergesinin işletmelere ve çalışan ilişkilerine en önemli katkısı ve amacı, İşletmelerin sektör olarak hangi risk grubu içerisinde olursa olsun (bunlar Az tehlikeli-tehlikeli-Çok tehlikeli grup olarak adlandırılır ki)   İşletmelerin sektörel özelliklerine göre mevcut ve olası riskler ile olabilecek iş kazası ve meslek hastalığı riskleri ve bunlardan korunma yollarının işveren ve çalışanlara tebliğ edilmesi ile işveren ve çalışanların iş kazası ve meslek hastalığının önlenmesi adına koruyucu tedbirlerin alınmasını sağlamaktır. 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu tehlike sınıfına göre işletmelerin muhtelif zamanlarda ``Risk değerle raporu`` hazırlatması zorunlu kılınmıştır. Yine aynı kanunun 4`üncü ve 16`cı maddelerinde de bu risklerle ilgili çalışanların bilgilendirilmesi zorunlu kılınmış olup bu bilgilendirme evrakı ise ``İş sağlığı ve güvenliği bilgilendirme talimatı`` olarak karşımıza çıkmıştır. Halen tehlikeli ve çok tehlikeli işletmelerin bu yükümlülükleri devam etmektedir.  Bu belge hazırlanırken nelere dikkat edilmeli? Belgemizi hazırlarken önce iş yeri ana faaliyet konusuna uygun olmasına ve risk değerleme raporunda belirtilen risk ve tehlikelerin neler olduğunun bu talimatta belirtilmesine önem vermemiz gerekmektedir. Öyle ki bir petrol ofisi, yemek fabrikası, lokanta, çeltik fabrikası ile fındık fabrikasının ve yine ağır sanayi işletmelerini makine donanım ve ekipmanlarının aynı olmadığı kullanılan makine ve ekipmanın farklılık gösterdiği göz ardı edilmemelidir. Çünkü bu işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği yönünden genel şablona uyan tarafları olmakla birlikte kullandıkları makine ve donanımların o işletmenin iş akış şemasına uygun olup olmadığına ve farklı sektörler olarak ana faaliyet konusuna bakmak ve buna göre çalışma planı belirlemek son derece önemlidir. Bunun önemi de işletmelerde yaşanacak iş kazalarında ortaya çıkmaktadır. İş görenlerin meslek grupları içinde en çok iş kazası ve meslek hastalıklarına maruz kaldıkları risk grubuna bakıldığında, Boyacı, Motor ve Torna tezgahı çalışanları, fındık sektöründeki çalışmalar, mermer kesme makinesi ile Marangoz hızar makineleri, Kaynak makinası, PVC ve Alüminyum doğrama çalışanları, Motorlu vasıta araç tamir ve bakım servisleri, Ağır makine ve montaj işçileri, Asansörcüler ile bunların parça imalatçıları, Fırıncılar, Akaryakıt istasyonları, İnşaatçılar, şehirler arası ve uluslararası karayolu ile Okul ve servis taşımacılığı yapan iş kolları, Market çalışanları, Elektrikçiler,  Konfeksiyon Atölyesi çalışmaları ayrı ayrı sektör ve tehlikeli iş kolları olup özetle farklı iş kollarında çalışanların farklı iş kazası ve meslek hastalıklarına yakalanma risklerinin talimat ve yönerge ile kendilerine tebliğ edilmeleri de ayrı bir özellik ve niteliktedir. Örneğin Konfeksiyon atölyesindeki meslek hatalığı ile iş kazası bir şoför ve sürücü ile karıştırılmamalı veya ağır makine ve kaynak kullanılan işyeri ile farklı bir iş kolunun mesleki riskleri ayrı ayrı değerlendirilerek buna göre talimat ve yönerge hazırlanmasına dikkat edilmelidir.  İşletmeler için hazırlanan İ.S.G.Talimat ve Yönergesi Raporun diğer bir önemli unsuru da  İş yerinde mevcut ve olası risklerin risk değerleme raporunda belirtildiği şekilde dikkate alınıp alınmadığıdır, işverenin bunlara karşı aldığı tedbirlerin yorumlanması ile ciddiyetle gözden geçirilmesi, İş müfettişlerince işletmelerde yapılacak denetimlerde o işletmenin alacağı zorunlu tedbirler neler olmalı, neleri yerine getirmeli ve ne eksikliklerinin olabileceği gibi hususların talimatta belirtilmesi ve bunların ivedilikle yerine getirilmesi sağlanmalıdır. Öyleyse çalışanları bilgilendirme ve zorunlu bir talimat niteliğinde olan bu belgeleri düzenlenmekle hem yasal sorumluluğunu yerine getirmiş olması sağlanmalı hem de çalışanların iş kazası ve meslek hastalığından korunması amaçlanmalıdır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirini alan ve bunu işçisine tebliğ eden işveren yasal yükümlülüğünü yerine getirmiş olmakla birlikte değişken ve muhtemel riskleri de yakinen takip etmelidir. Öyle ki bu yönde hizmet aldığı O.S.G.B birimlerinin çalışmalarını denetleme ve takip etmekle yükümlü olduğunu da unutmamalıdır.  Bu nedenle hazırlanacak iş sağlığı ve güvenliği bilgilendirme talimat ve yönergesi  işyerinin tehlike sınıfına, çalışma koşullarına işyerinin fiziki ve sosyal yapısının dikkate alınarak işin tanımına uygun hususların dikkate alınması, risk değerleme raporu ile acil durum planlarında belirtilen mevcut, olası ve muhtemel risklerin giderilmesi için işveren ve çalışanların uymakla ve yerine getirmekle yükümlü olduğu hususları dikkatle ve özenle irdeleyip hukuksal ve karine oluşabilecek bir rapor halinde ilgililerin dikkatine ve bilgisine tebliğ edilmesi işin özünün en temel yapı taşı ve özüdür.  Burada dikkat edilmesi gereken şudur ki işletme için hiç bir anlam ifade etmeden ve sorumluluğun ne derece önemli olduğunu dikkate almadan sadece var mı var anlayışı ile internetten veya kopya belgelerin işçinin özlük dosyasına konulmasının sakıncası ise işveren ve çalışan ilişkilerinde yaşanacak itilaflarda, olası iş kazalarında yapılacak denetimlerde hukuksal yaptırımı yok hükmünde olan, karine teşkil etmeyen bir belge olarak karşımıza çıkacağıdır. Bu sorumluluğunun işverende olması ve bunun getireceği maddi kayba kimsenin sahip çıkılmaması varsayımdan öte değil gerçeğin ta kendisidir. Öyleyse yasalara ve S.G.K. denetimlerine uygun olarak hazırlanacak özlük dosyaları ile iş sağlığı ve güvenliği bilgilendirme formu işyerini kurtaracağı da unutulmamalıdır. Nasıl ki bir işletmede şoföre teslim edilen motorlu vasıta ve araçlar için araç teslim tutanağı ile ``Şoförler için Araç kullanma talimatı`` düzenlenmesi ve bu talimatın 2918 sayılı Karayolları trafik kanununa uygun olarak hazırlanması son derece önemli ise 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu ilgili maddeleri gereği düzenlenmesi zorunlu İş sağlığı ve güvenliği bilgilendirme talimatı ve yönergeleri de son derece önemli bir dokümandır. Bunların hazırlanmasında işveren ve çalışanlarımızın hak kaybına uğramaması, ast olanın çalışanların iş kazalarından korumak veya en aza indirgenmesi ile koruyucu tedbirlerin alınmasının sağlanması olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir. Bu belgelerin esasa uygun olarak hukuksal ve resmi kurumlarda karine teşkil edebilecek özellikte ve titizlikte sorumluluk alabilecek kişi ve kurumlarca hazırlanması bir işyeri için en doğrusu olduğu kanaat ve görüşündeyim.