Toplumun öz güveni insanın insana verdiği sözde yatar. Vicdan, yasalarla toplum yönetilir. Doğruluk hazinedir. Bilenler ve uygulayanlar içindir. Selçuklu devletinin çöküşü, Osmanlı devletinin kurulurken ahilik vardı. Esnaf ve sanatkârların birliği, dürüstlüğünün sayesinde toplum kalkınır gelişirdi.         Toplumun çoğunluk kararıyla verildiği sözlerin, yazılı metnine anayasayı oluştururken, toplumun çoğunluğunun karar oyu ile alınır. Toplum bu sözleşme ile yönetilir. Anayasanın kanunlarını yasalar uygular. Kanunlar yerli yerince uygulanınca, insanlarda yasalara uyarsa o toplum huzurlu, mutlu olur. Kanunları uygulayanlar adaleti eşit ve tarafsız uygulandığında o toplum kalkınmış, gelişmiş olur.       Evdeki elektrik süpürgesi çalışırken aniden duruvermiş. Elektrik süpürgesinin kablolarının koptuğunu sandım. Altı adet vidayı söküp içine baktım. Kablolardan herhangi birinin kopuk olduğunu göremedim. Sanırım elektrik motorunda arızası vardır diye tamirciye götürmeye karar verdim. Tokat meydan camii çevresinde elektrik, tencere kulpları yapan bir esnafa uğradım.  Sorunumu söyledim. “ Bir bakalım, ben sana sorunu söylerim.” Diyerek adımı telefon numaramı aldılar.  Dükkândan ayrılalı on beş dakika olmamıştı ki beni aradılar. “ Elektrik süpürgenizin motoru yanmış, değiştirilmesi gerekiyor. Kabul ederseniz motor değişim fiyatı 500 TL .” İzimin üzerine dükkâna geri döndüm. Küçük bir motorun bu fiyat etmeyeceğini söyledim. Usta “  söküp bakma parası 100 TL vereceksiniz “ dedi.  Ustam altı vidanın söküp bakması bu kadar para mı eder. “ Bizde böyle kabul ederseniz?”  100tl vermektense 500 TL verip yaptırmak uygun olur diye düşündüm.  Yapılmasını istedim. Elektrik süpürgesinin yeni fiyatını sordun 1250 TL dediler. İki saat sonra süpürgemi almaya gittim. Esnaf elektrik süpürgesinin tamir fiyatının 580 TL olduğunu söyleyince öfkem atmaya başladı.  Kardeşim sen 500 TL fiyat demedin mi? Aradan geçen sürede bir değişiklik mi oldu. Esnaf yüzüme bakıp “ ben yanlış anlamışım” diyerek süpürgeyi alıp parasını verdim. Süpürgeden çıkan eski parçasını alabilir miyim? “ Veririm ama bu çıkan parça için bana 100 TL vereceksin.” Arkadaş tamir bakımı 100TL, motor takımı 500 TL çıkan parçayı vermeniz 100 TL. Astarı yüzünden pahalı olmuyor mu ustam! Yüzüne baktım, donup kaldı. Kavga etsek bir türlü, sussak başka türlü, yut yutabilirsen. Esnafa yaptığın iş karşılığı, verdiğim para karşılığında fatura verir misiniz? “ Biz götürü çalışıyoruz. Fatura veremiyoruz.” Hak ararken, haksızlığa düşmeyelim. Hangi yere elimi uzatsam bir kirlilik bulaşıyordu.        Vatandaşa önce bilgi vermeyeceksin, sonra vatandaşı yolup tüysüz tavuğa çevireceksiniz. Ahlaklı, vicdanlı esnafın sayısı git gide azalmaya başladı. Vatandaşa yalan söyleyeceksin, fatura vermeyerek vergi kaçıracaksın. Esnaf halkı atlatır, yalan söylerse, halk esnafa nasıl güvenir iş yaptırır. Kanunlar yerli yerince uygulanmazsa adalet nasıl sağlanır? Aynanın karşısına geçip önce kendimizi düzeltmeli, sonra başkasından beklemelidir. Yöneticilerimiz kanunları yerli yerince uygulamalıdırlar.       Yetiştirdiğimiz ustalar, sanatçılar, esnaflar kendi iş ahlakını yaptığı işe uygulamalı dırlar. Aç gözlü, para kazanma hırsı hem kendini hem de bulunduğu toplumu yer bitirir. Vehbi koç güzel bir sözü aklıma geldi. “Para kazanmaktansa insanı kazanmayı tercih ederim.” İnsanı ve gönlünü kazanan her zaman parayı da ünü de kazanır...