ÖZELLEŞTİME GEREKLİMİYDİ?

Genel olarak Kamu İktisadi Teşebbüslerinin özel sektöre devredilmesi özelleştirme olarak nitelendirilir. Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde KİT kurumlarından verim alınmazsa, devlet zarar edeceği, bütçesine yük olacağı bu teşebbüsleri özel sektöre belirlediği yönergeye göre satmayı hedefler. Ve satar. Bu görüş, 1980'li yıllar da  kabul görmeye, özelleştirmenin başlı başına bir amaç değil, devletin ekonomideki payının azaltılması amacına yönelik bir araç niteliğinde olduğu için KİT tarafından üretilen mal ve hizmetlerin özel sektör tarafından üretilmesini sağlayarak, devletin ekonomideki payının azaltılması, hedefini gözetir. Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde özelleştirmenin KİT teşebbüslerinin hazineye getirdiği finansman yükünden kurtulmanın dışında bir amacı devlete ek gelir temin etmektir. Mülkiyetin ve servetin geniş kitlelere yayılması, özelleştirmenin hedefleri arasındadır. 1980'li yıllarda özelleştirme uygulamaları hızlanmış, KİT teşebbüslerini özelleştiren ülkelerin sayısı100'ü  geçmiştir. Her devletin özelleştirme usullerinin değişikliği, ülkelerin kendi özel durumları gibi nedenlerden dolayı özelleştirme metodlarının  belirlenen hedeflere ulaşmadaki başarı derecesi doğal olarak devletten devlete  değişmektedir. Ancak, KİT kamu teşebbüslerinin girişimlerinin özelleştirilmesinden önce yapılacak çalışmanın geniş kapsamlı olması, bu çalışma için gerekli ve yeterli kaynak ile zamanın ayrılması, özelleştirmenin başarı şansını artırır. Evet, özelleştirme ile ilgili böyle bir bilginin ardından, konumu oluşturan asıl meseleden söz etmek istiyorum. Malum, Ak parti iktidarı kendi döneminden önce çalışmaları başlatılan özelleştirme konusuna büyük ağırlık verdi ve KİT ait çok teşebbüs özelleştirildi. Bu özelleştirme çalışmaları gerek muhalefet gerekse, bir takım çevrelerce çok eleştirildi. Kim haklı ya da haksız ben bunu eleştirmek istemiyorum. Fakat, dün olduğu gibi bugünde, devlete ait kurum ya da KİT’lerde köhneleşmiş zihniyetle hantal konum maalesef  işlerliğini korumaktadır. Bir örnek vermem gerekirse; Özelleştirmeden önce ilimizde hizmet veren Seka Kağıt fabrikasını anımsayın. Ben vesile ile fabrikaya gittiğimde, 1969’ lu yıllarda Japonlar tarafından yapımı tamamlanmış, fabrikada çok atıl kısım ve yerler gördüm. Makineler dahil, yenilenmemiş, kaderine terk edilmiş bir çok araç ve gerek “beni işler hale getirin” SOS’ini verir gibiydi. Ve gün geldi, devlet zarar ettiği gerekçesiyle bu kurumu elden çıkardı, özelleştirdi. Alanda çalıştıramayınca, fabrika tarih oldu. Durumu da hala ne olacak belli değil. Geçenlerde Mersin’de halter şampiyonasında hakemim. Salonun adı Seyfi Alanya Spor Salonu. Eldeki imkanlarla yetkililer gereken tadilatı yapmışlar. Ama gel gör ki, salon, salon olmaktan çıkmış. Musluklar bozuk, tuvalet kapıları kilitlenmez, mevcut sistem bakım ister. Sordum bir görevliye, aldığım yanıt, “ efendim anlaşmaya göre TOKİ yeniden spor salon ve tesisleri yapacakmış, bu nedenle,  gerekli tadilatı yapamıyoruz.” Şimdi, bu 2. örnekle özelleştirmenin yararlımı zararlımı olduğuna siz karar verin.