Süper Markete direnen esnaf: Naci Albayrak (Yılmaz)

Bulancak’ın en eski esnafı kim diye sorulduğunda tüm ok işaretleri Naci Albayrak (92); namı diğer Albayrak Naci’yi gösteriyor. Bunun sebebi ilerleyen yaşına rağmen hala esnaflığa inatla ve şevkle devam ettirmesidir.

Naci Albayrak, 1958 yılında babasından devir aldığı dükkanını 65 yıldır günümüze kadar taşıyan, hem de hiçbir şekilde müdahale etmeden devam ettiren tek esnaf. Dükkânın retro görüntüsü, geçmişten günümüze sanki bir film platosu gibi. İlk önce Naci amca’dan fotoğraf istiyorum haberimiz için. Fotoğraf makinesine bakmadan poz veriyor; Eski’nin insanı genelde uzaklara bakar fotoğraflarda, Naci amca’da uzaklara bakıyor. Nazikçe uyarıyorum, bana poz veriyor ve istediğim fotoğrafları çekiyorum. Etrafı inceliyorum. Dükkânın bir köşesinde Bulancak’ın tanınmış simalarının fotoğrafları var. Çoğunlukla vefat etmiş kişilerden oluşuyor. İlgimi çektiğini anlayınca başlıyor bana anlatmaya bu şudur, şu budur diye. Konuyu başka yöne çekmemek için hemen sözü değiştirip Naci Amcaya esnaflık serüveninin nasıl başladığını soruyorum. Babasının kendisine işletmeyi devretmesinden 20-25 yıl önce bulundukları dükkânı açtıklarını ifade ediyor. Uzun yıllar boyunca aynı mevkii de hiçbir müdahale görmeden işletmesini devam ettirdiğini belirtiyor. ‘Süper Marketler açıldı; mertlik bozuldu’ Çağın şartlarına meydan okuyan Naci Albayrak ve İşletmesi’nin en büyük rakibi süper marketler. Naci amca, “Süper Marketler açıldı; mertlik bozuldu” diyor. Çünkü Naci amcanın rakibi süper marketler. Ferhan Şensoy’un meşhur tiyatro oyunu ‘Kahraman Bakkal Süper Markete Karşı’ adlı oyun geliyor aklımıza. Küçük işletmenin, büyük işletmeye karşı verdiği mücadeleyi hicivli dille anlatan bir hikâye. Aslında Naci Albayrak’ta tam olarak hikâyenin baş kahramanı gibi… Alışverişte düzeni bozan, küçük esnafı yok eden bir illet olduğunu söylüyor büyük marketlerin. İşletmesinin kaderini değiştiren süper marketlere fazla değinmeden, gözlerim masasındaki başka bir şeye yöneliyor. Dikkatimi çeken şey Facit Hesap Makinası... 100 yıllık olduğunu belirten Naci amca, “Ben hala bunu kullanıyorum.” diyerek, gururla başlıyor bize hesap makinasının nasıl çalıştığını göstermeye. 1250x3=3750 sonuç doğru evet. Hemen soruyorum peşine; ‘Bölmeyi nasıl yapıyorsunuz?’ diye, net cevap veriyor, 'Bölme yok. Onu yapmayı bilmiyorum.” diyor. Zaten bölmelik bir iş yok Naci amcanın işletmesinde. ‘Bulancak Zelzelesi’ Yaşayan tarih olduğu için Naci amcaya geçmişe dair hatırladığı anılarını soruyorum. 1939 yılında gerçekleşen Bulancak Zelzelesinden bahsediyor. (Erzincan Depremi) 1939 depremi, Erzincan başta olmak üzere Erzurum, Sivas, Gümüşhane, Tunceli, Amasya, Tokat, Yozgat, Niğde, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun gibi 14 şehirde etkisini göstermişti. Bulancak’ta bu zelzeleden (depremden) nasibini alan yerlerden birisi. Naci amca zelzele’den bahsediyor; “Evdeki fırının üstünden taş düştü. Babam hemen ‘Çıkın evden’ diye bizi uyardı. Evden çıkıp Belediye Çarşısının olduğu yere geldik. Eskiden orada Rum mezarlığı vardı. İki tane kocaman selvi ağacını hatırlıyorum; ağaçların altında bekledik. Bulancak’a çok fazla etkisi olmadı depremin. Evler hep ahşaptı, bu yüzden derinden hissettik” diyor. ‘Bulancak’ta büyük yangın’ Naci Amca Bulancak’la ilgili hatırladığı anılarına Bulancak’taki büyük yangından bahsederek devam ediyor. “Meydanda Demireller ’in istasyonunda yangın çıktı. Evler hep ahşaptı, korktuk. Yangın sonrası, çarşıda insan denen şey kalmadı. Her yer yanıp kül olacak diye çok korktuk. Babam bizi Dağlıoğlu Değirmen’inin oraya götürdü. Herkes oraya sığınmıştı. Bizde oraya sığındık.” Fındık’tan bahsediyor Naci Albayrak eskiden Bulancak’ta bu kadar insan olmadığını, son 20-25 yılda nüfus yoğunluğunun arttığını ifade ediyor. Eskiden köylerdeki insanların yokluk içinde olduğunu, alım gücünün ve ticari ürünün az olduğunu anlatıyor. Konu fındığa gelince, “Fındık imece usulü toplanırdı kadın erkek, çoluk çocuk hep beraber fındık toplardık, fındık kuruduktan sonra da elle ayıklanırdı. Yine imece usulü herkes birbirine yardım ederdi… Fındık yılbaşından sonra satışa çıkardı bekletirdik bir süre. Eskiden de para etmiyordu şimdi de para etmiyor.” Diyerek, fındık sorunsalına değinmeden edemiyor. İşletmesinin son demlerini yaşadığının farkında olan Naci Amca, çocuklarının farklı mesleklerle uğraştıklarını, bu mesleği devam ettirecek kimse olmadığını belirtiyor. İlerleyen yaşına rağmen sağlık ve dinç görüntüsüyle genç esnaflara örnek olan Naci amca, esnaf olarak Bulancak’ta süper marketlere karşı mücadelesini sürdürmeye devam ediyor. YAŞAR KEMAL HABİBOĞLU ÖZEL HABERİ