BİR ZAMANLAR TÜRKİYE - 16

HAFTA SONU EKMEK FIRINI TATİLLERİ:  1979’dan 12 Eylül 1980 ihtilâline kadar ekmek fırınları Cumartesi günleri öğleden sonra ve Pazar günleri de tam gün olmak üzere çalışmamaya başladılar. Halk, Cuma akşamından veya Cumartesi sabahından, hafta sonunda tüketeceği ekmeği almak için fırınlara hücum eder ve uzun kuyruklar oluştururdu. Mevcut kuyrukları eritmek için fırıncılar da ekmek hamurunu aceleye getirerek gerektiği gibi karmadıklarından, ekmeklerin içleri yapış yapış olurdu ve bazen de yiyenin ağzına tuz topakları gelirdi. Bir ya da iki gün öncesinden alınan ekmek, Pazar günü iyice sertleşerek bayatlardı ve ihtiyaçtan fazla göz kararı alınan ekmeklerin artanları küflenerek çöpe atılırlardı. Neyse ki bu kahredici israf yılları çabuk sona erdi ve ihtilâlden sonra fırınlar, yeniden haftanın 7 günü ekmek çıkarmaya başladılar. KARTPOSTAL ATMAK: 70’li ve 80’li yılların İstanbul’unda (ve Türkiye’sinde) Bayram, yılbaşı ve doğum günü gibi özel günlerde insanlar birbirlerine kartpostal atarlardı. Şimdilerde artık sadece koleksiyonerlerin ilgisi dahilindeki bu kartlarla o yıllarda tebrikleşilirdi. Genellikle renkli bir İstanbul manzarası seçilir, arkasına kısa bir tebrik ve gideceği yerin adresi yazılır, sağ üst köşesine de pulu yapıştırıldıktan sonra zarfa konulmadan postaya verilirdi. Zarfa konulmadığında, normal postaya göre pul masrafı yüzde elli ucuzlardı. Kartpostallar, varması gereken günün yaklaşık bir hafta öncesinden postaya verilirdi. Kartpostalı alan karşı taraf da genellikle bu kartpostalları atmaz ve evlerde (sıklıkla) manzarası öne bakacak şekilde, aynanın kenarına sıkıştırılırlardı. Artık SMS ve Mail teknolojisine geçildiğinden beri, kartpostallar mazide kalmaya başladılar ve bir güzellik, bir incelik daha maalesef unutuldu, gitti. MAKRAMELER: 70’li yılların sonunda başlayıp 80’li yılların ortalarında son bulan bir moda olarak ev hayatına giren makrameler, ev kadınları tarafından misafir odalarının pencerelerine ya da oda kapısının iki yanındaki pervazlara asılırlardı. Makrame; balık ağı formunda örülmüş renkli iplerin içine konulmuş bir çiçek saksısı, yine bu iplerin tepede birleşerek bir çengelde son bulduğu enteresan bir süs eşyasıydı. Daha çok dökümlü yaprakları olan çiçekler bunların içine yerleştirilir ve evin muhtelif yerlerine asılırlardı. Makramelerin alt kısımları ve taşıyıcı ipleri de dökümlü boncuklarla süslenirdi. Farklı şekillerde olup, havada sürekli sallanıp duran makramelerin modelleri, kadınlar tarafından kazak örneği alınır gibi birbirlerinden alınır-verilirdi. Kadın dergileri her hafta “Haydi hanımlar gelin, evde makrame yapalım!” gibi cezbedici (!) sloganlarla yapım ekleri yayınlarlardı. Bunların içine oturtulan çiçeği sulamak da biraz hüner işiydi. Çünkü gereğinden fazla dökülen su, bir süre sonra makramenin yüksek irtifadan yere doğru işemesine neden olur, etrafa sıçrayan topraklı necis sular, pek de hoş olmayan görüntülere sebebiyet verirdi. Ne akla hizmeten icat edildiği bilinmeyen makramelerin modası da 80’lerden sonra kalmadı.