GENÇLER OKUMUYOR VE YAZMIYOR

 Çocuklarımız, gençlerimize yönelik tehlikelerin başında gelen uyuşturucu ve bonzai kullanımının yanında diğer tehlike de hiç kuşkusuz ekran bağımlılığıdır. Bu araştırmada ekran bağımlılığının uyuşturucu kadar tehlikeli olduğuna değinilecektir. Çocukların fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimleri üzerinde büyük etkiye sahip olan çevresel etkenlerin birisi de başta televizyon olmak üzere elektronik medyadır. Ekran denildiğinde eskiden sadece televizyon akla gelirdi. Günümüzde ise televizyona ek olarak , bilgisayar, video oyunları, notebook, ipad ve akıllı telefonlar başta olmak üzere birçok elektronik cihaz yer almaktadır. Bu sayılanların; kitle iletişim araçları olmaları, eğitim, öğretim ve eğlence alanlarında yararları yanında zararlarının da olduğu bir gerçektir. Okumayı sevmeyen bir toplum olarak ülkemizde giderek bir bağımlılık halini alan elektronik cihazlar sayesinde günümüzde ekrana yapışık bir nesil yetişmektedir. Ekran başında geçirilen zamanın artması çocuklarda bir takım sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Uyku bozukluğu, şiddet, obezite ve diğer fiziksel sorunlar, akademik performansın azalması, psiko sosyal davranış sorunları ( iletişim güçlüğü, öğrenme bozukluğu, dikkat eksikliği, anti sosyal davranışlar, arkadaş ilişkilerinin azalması, erken yaşlarda cinsel ilişki, alkol, sigara, madde bağımlılığı gibi).* Ekran bağımlılığının doğurduğu hastalıklar her geçen artmaktadır. Ekranlar güçlü mavi ışık yayarlar. Bu ışık uykuyu düzenleyen melatonin hormonunun üretimini engeller. Dolayısıyla uykuya yakın saatlerini ekran başında geçirmek uykusuzluğa neden olur. Harvard Tıp Fakültesinde yapılan bir araştırmada, iki hafta boyunca gönüllülerin uykudan önceki 4 saatlerini kitap okuyarak ya da iPad'lerinin ekranını okuyarak geçirmeleri istendi. iPad'lerini okuyanlarda melatonin salgısının 1.5 saat geciktiği ve bunların bir sonraki gün daha yorgun oldukları saptandı. Ekran başında geçirilen saatler ayrıca hareketsizliği de beraberinde getiriyor. Bir araştırmaya göre ekran başında günde 2 saatten fazla zaman geçirmek kalp-damar hastalıkları riskini iki misline çıkarıyor. (**)    Değerli okuyucular okuma kültürünün düzeyi bir toplumun demokrasi kültürünü, demokrasinin gelişmişlik düzeyini dolayısıyla seçmen tercihini de belirler. (***) Ekran bağımlılığının okuma ve yazma kültürüne etkisini öğrenmek üzere bir araştırma yaptım. Bu amaçla Ordu İli Ortaöğretim  10,11,12. sınıf 183 kız, 149 erkek öğrenci olmak üzere toplam 332 öğrenciye anket uyguladım. Ankette öğrencilere; a) Evinizde size ait bilgisayar var mı, b) Akıllı telefonunuz var mı, c) Evde çalışma odanızda televizyon var mı, d) Evinizde internet bağlantısı var mı, e) Ortalama günlük televizyon izleme süreniz, f) Bu öğretim yılı ders kitabı dışında okuduğunuz kitap sayısı, g) Hoşlandığınız ve okuduğunuz kitap türü, h) Ders defteri dışında tuttuğunuz, kullandığınız defter, sorularını yönelttim. Anket sonuçlarına göre öğrencilerin %60'ının evlerinde kendilerine ait bilgisayarın olduğu, % 92'sinin akıllı telefonu bulunduğu,  öğrencilerin 66' sının günde 2 saatten fazla TV izledikleri, %53' nün bu öğretim yılı içinde hiç ya da 1-2 kitap okudukları, öğrencilerin %52'sinin okudukları kitapların fantastik, macera, polisiye ve aşk türü kitaplar olduğu ve %72' sinin ders defteri dışında alternatif herhangi bir defter tutmadıklarını öğrendim. Sevgili okuyucular bu korkunç sonuç gerçeği bir kez daha gözler önüne sermektedir. Çocuklarımızı, gençlerimizi ekran bağımlılığından kurtarmanın yolu okuma ve yazma kültürünü artırmaktır.                                                                                                                                                                   Hakkı YILMAZ/Maarif Müfettişi-ORDU   (*)   Doç. Dr. Sinan M. Kayıran, Cumhuriyet CBT (**) Reyhan OKSAY Cumhuriyet CBT (***) Ferhat Özen, Cumhuriyet CBT