OKUMA KÜLTÜRÜ VE EKRAN

Çocuklarımız, gençlerimize yönelik tehlikelerin başında gelen uyuşturucu ve bonzai kullanımının yanında diğer tehlike de hiç kuşkusuz ekran bağımlılığıdır. Bu yazımda ekran bağımlılığının uyuşturucu kadar tehlikeli olduğuna değineceğim. Çocukların fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimleri üzerinde büyük etkiye sahip olan çevresel etkenlerin birisi de başta televizyon olmak üzere elektronik medyadır. Ekran denildiğinde eskiden sadece televizyon akla gelirdi. Günümüzde ise televizyona ek olarak , bilgisayar, video oyunları, notebook, ipad ve akıllı telefonlar başta olmak üzere birçok elektronik cihaz yer almaktadır. Bu sayılanların; kitle iletişim araçları olmaları, eğitim, öğretim ve eğlence alanlarında yararları yanında zararlarının da olduğu bir gerçektir. Okumayı sevmeyen bir toplum olarak ülkemizde giderek bir bağımlılık halini alan elektronik cihazlar sayesinde günümüzde ekrana yapışık bir nesil yetişmektedir. Ekran başında geçirilen zamanın artması çocuklarda bir takım sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Uyku bozukluğu, şiddet, obezite ve diğer fiziksel sorunlar, akademik performansın azalması, psikososyal davranış sorunları ( iletişim güçlüğü, öğrenme bozukluğu, dikkat eksikliği, anti sosyal davranışlar, arkadaş ilişkilerinin azalması, erken yaşlarda cinsel ilişki, alkol, sigara, madde bağımlılığı gibi).* Değerli okuyucular okuma kültürünün düzeyi bir toplumun demokrasi kültürünü, demokrasinin gelişmişlik düzeyini dolayısıyla seçmen tercihini de belirler.(**)Hitler'in propaganda bakanı Göbels " Bana vicdansız bir medya verin size cahil bir halk vereyim" diyor. Yine Hitler; " Okumayan bir halka sahip olmak iktidar sahipleri için ne güzel şanstır." demişti. Platon ise çağlar öncesi " Cahil insan bir dala tutunayım derken, bir yılana sarılabilir." diyerek bizi uyarmıştı. Sözü Walter Lippmann'ın şu özdeyişi ile bitirmek istiyorum; " Yalanı ortaya çıkaran bir araç olarak, bugün, okuma kültüründen daha etkilisini bilim henüz bulamamıştır." Çocuklarımızı, gençlerimizi ekran bağımlılığından kurtarmanın yolu okuma kültürünü artırmaya bağlıdır.         (*)   Doç. Dr. Sinan M. Kayıran, Cumhuriyet CBT (**) Ferhat Özen, Cumhuriyet CBT